Ο Πνευματικός Πατέρας.

O πνευματικός πατέρας του μητροπολίτου Mεσογαίας κ. Νικολάου.

Πρέπει βέβαια, ο πνευματικός να είναι όντως «πνευματικός» να είναι πατέρας, να είναι ιερέας, να μπορεί να λειτουργεί, να προσεύχεται, να ξέρει να ακουμπάει στον Θεό και να μην είναι ένας απλός κοινωνικός εργάτης που κάνει ένα «θρησκευτικό χόμπυ».

Ο πνευματικός δεν είναι σύμβουλος που δίνει συμβουλές, δεν είναι δάσκαλος που διδάσκει, ούτε εισαγγελέας που ελέγχει.

Ο πνευματικός είναι πατέρας που αγκαλιάζει...

φίλος που ελευθερώνει, αδελφός που συγχωρεί, είναι μυσταγωγός που ιερουργεί το μυστήριο της ψυχής. Δεν είναι αυτός που ξέρει, είναι αυτός που αγαπά τον Θεό ως πατέρα του και τον κάθε άνθρωπο ως παιδί του Θεού.

Ο πνευματικός έχει τη χάρη της ιεροσύνης, αρκεί να την κρατάει ζεστή και ενεργό μέσα του. Αν έτσι την διατηρεί, τότε ο Θεός δίνει πολλά και με πολλούς τρόπους.

Εμείς οι ιερείς είμαστε υπηρέτες, διάκονοι. Τίποτα άλλο. Μόλις το καταλάβουμε, γινόμαστε τα χαλιά πάνω στα οποία πατάει ο Θεός.

Γινόμαστε τα ποδόμακτρα που πατάει ο λαός του Θεού-αυτά τα χαλάκια που είναι έξω από την πόρτα-και μαζεύουμε τις λάσπες για να μπαίνει ο κόσμος καθαρός. Αυτή είναι η διακονία μας. Και είναι υπέροχο όταν αυτό το καταλαβαίνει κανείς και δεν προσπαθεί να κάνει κάτι παραπάνω-εκτός βέβαια αν ο Θεός φωτίσει, οπότε επειδή Αυτός ενεργεί, μας κάνει και μας να ενεργούμε κατά Θεόν.

Η ψυχή είναι τόσο ιερή! Την πλησιάζει ο πνευματικός όπως τον άγιο Άρτο την ώρα που λέει «πρόσχωμεν, τα άγια τοις αγίοις». Και με τα δύο δάχτυλα, δηλαδή με τις κατά το δυνατόν λιγότερες κινήσεις...

Τον υψώνει, Τον προσφέρει στον Θεό και Τον κατεβάζει.

Το ίδιο κάνει και με την ψυχή.

Δεν παρεμβαίνει άτσαλα διαλύοντας και συντρίβοντάς την, αλλά απλά την αγγίζει. Αποδίδει το σεβασμό που της ανήκει αφού είναι εικόνα Θεού-και την επανατοποθετεί στο δισκάριο της ελευθερίας της και του ελέους του Θεού.

Όπως στην θεία Ευχαριστία, έτσι κι εδώ, ο ιερέας καλείται να κάνει την μεταβολή: Παίρνει τον άνθρωπο, τον τεθραυσμένο, τον σπασμένο, τον κομματιασμένο από την αμαρτία, τον συντετριμμένο από τις δοκιμασίες, και τον εκθέτει στην χάρη του Θεού, και αυτή τον μεταμορφώνει.

Αυτή είναι η ιερουργία της ανθρώπινης ψυχής.

Η ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ.

Γέροντας-πνευματικός ὁδηγός.

Δίδασκε ο μακαριστός Γέρων Πορφύριος: «Η υπακοή και μάλιστα σε πνευματικό γέροντα, είναι μεγάλο κεφάλαιο. Όταν ζείτε μαζί μ' έναν άγιο, αγιοπιείσθε κι εσείς. Παίρνετε κάτι ἀπ' τις άγιες συνήθειες του, απ' τα λόγια του, τη σιωπή του. Η προσευχή του σας επηρεάζει. Ακόμη κι αν δε μιλάτε, γίνεται κάτι, μεταδίδεται χωρίς να το καταλάβετε και σ' εσάς κάτι το άγιο, το θείο».

  Ο σεβαστός π. Πορφύριος πού είχε τόσα πνευματικά χαρίσματα τόνιζε πάντα ότι όλα αυτά τα χαρίσματα του τα χάρισε ὁ Θεός για την υπακοή πού έκανε στους δύο Γεροντάδες του. Διακήρυσσε ότι ὁ Γέροντας είναι ποδηγέτης· μιλάει στα πνευματικά του παιδιά ἀπό την ἐμπειρία του. Με την όλη ἀναστροφή του τα «διδάσκει» άφωνα, έμπρακτα και τούς μεταλαμπαδεύει το Φως. Να πως το έλεγε ακριβώς, ὁ πάντοτε με χαρά, υποτασσόμενος Γέρων: «Ο Γέροντας παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο στη ζωή μας. Ο Γέροντας είναι ποδηγέτης. Δεν είναι απλώς ένας άνθρωπος μορφωμένος πού έγινε γέροντας, ἐπειδή είναι θεολόγος και καταρτισμένος γραμματικά. Να διακρίνουμε τι είναι Γέροντας. Μπορεί ο Γέροντας να είναι κι αγράμματος, μπορεί να μην έχει πολλές γνώσεις, να μην έχει ευφράδεια λόγου, να μην έχει μελετήσει συγγράμματα, αλλά να είναι ανώτερος απ' το μορφωμένο, όταν έχει ζήσει ως υποτακτικός και έχει αποκτήσει τη χάρη του Θεού. Αυτός ο Γέροντας μπορεί να ωφελήσει τούς υποτακτικούς του πάρα πολύ, αν του κάνουν υπακοή. Βέβαια, αυτά πού λέει ο Γέροντας σου τα λένε και τα βιβλία. Δεν είναι, όμως, το ίδιο. Ο Γέροντας πού θα ζει αυτά τα πνευματικά και πού δε θα σου λέει: «Ο τάδε πατήρ λέγει αυτό, το τάδε βιβλίο γράφει αυτό», αλλά που θα βιώνει ο ίδιος τη ζωή του Χριστού και θα σου τα βάζει στη ψυχή σου και εσύ θα μάθεις κοντά του πως να ελκύεις τη Χάρη του Θεού».

Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης: Άλλοι κάνουν ένα σφάλμα και δεν πάνε να το πουν στον πνευματικό τους

 - Γέροντα, όταν κανείς αναγκασθεί για κάποιον λόγο να αλλάξει πνευματικό, χρειάζεται να εξομολογηθεί πάλι αμαρτίες που έχει εξομολογηθεί;

- Καλά είναι να ενημερώσει τον καινούργιο πνευματικό, όπως ο ασθενής, όταν αλλάζει γιατρό, λέει πάλι το ιστορικό του, για να μπορέσει ο γιατρός να τον βοηθήσει καλύτερα.

- Γέροντα, όταν κάποιος θέλει να αλλάξει πνευματικό και μας ρωτάει αν είναι σωστό, τι πρέπει να πούμε;

- Να πάρει ευλογία από τον πνευματικό του. Δεν είναι καλό να αλλάζει κανείς εύκολα πνευματικό. Μια οικοδομή δεν θα γίνει ποτέ σωστή, αν αλλάζουν συνέχεια οι μηχανικοί και οι οικοδόμοι. Παλιά πήγαιναν οι άνθρωποι σε Γέροντες, για να ζητήσουν συμβουλή για ένα θέμα που τους απασχολούσε και να βοηθηθούν. Σήμερα πολλοί δεν πάνε για συμβουλή, αλλά για να δικαιολογήσουν τον εαυτό τους ή για να πουν ότι συμβουλεύτηκαν και τον τάδε Γέροντα. «Πήγα στον τάδε και στον τάδε, ρώτησα και τον πατέρα Παϊσιο γι’ αυτό το θέμα», λέει ο άλλος, και εγώ μπορεί να τον μάλωσα ή να ήρθε μέχρι την πόρτα και να μη χτύπησε! Έτσι καταλήγουν να γυρίζουν από τον έναν πατέρα στον άλλον, χωρίς να έχουν κάποιον μόνιμο πνευματικό, με αποτέλεσμα να μπερδεύονται.

Άλλοι πάλι κάνουν ένα σφάλμα και δεν πάνε να το πουν στον πνευματικό τους, αλλά πάνε και το λένε σε άλλον πνευματικό, για να μη χάσουν την αξιοπρέπειά τους. Μετά από λίγο καιρό κάνουν το ίδιο σφάλμα και το λένε σε άλλον, ύστερα σε άλλον, και τελικά παρουσιάζονται στον έναν πνευματικό ότι το έκαναν μια φορά, στον άλλο μια φορά, και έτσι συνεχίζουν να σφάλλουν και μένουν αδιόρθωτοι.

Είναι και μερικοί, έχω παρατηρήσει, οι οποίοι αποφεύγουν να πουν κάτι στον πνευματικό τους, αν και ξέρουν ότι θα τους βοηθήσει και δεν πρόκειται να το διαδώσει, και το λένε σε κάποιον γνωστό τους, που δεν μπορεί να τους βοηθήσει και που σίγουρα θα το πει και σε άλλους. Θυμάμαι, όταν ήμουν αρχάριος μοναχός στο Κοινόβιο, είχε έρθει κάποιος να κοινοβιάσει. Κάθισε ένα διάστημα και μετά είχε λογισμούς να φύγει. Στον ηγούμενο δεν πήγε να πει τους λογισμούς του ούτε σε κανέναν άλλον πνευματικό πατέρα, αλλά τα είπε σε έναν εργάτη από την Ιερισσό, που εργαζόταν στο μοναστήρι. Ήμουν και εγώ εκεί κοντά, όταν του τα έλεγε· καθάριζα κρεμμύδια έξω από την κουζίνα. Άρχισε λοιπόν από δύο μέτρα πιο πέρα να του κάνη εξομολόγηση δυνατά. «Μετάνιωσα που έγινα μοναχός». «Όταν ήρθες, δεν δοκίμασες;», τον ρωτάει ο εργάτης. «Δοκίμασα δύο χρόνια». «Καλά, γιατί δεν έφυγες νωρίτερα;». «Να, δεν έφυγα». «Με το ζόρι σε έκαναν καλόγερο;». «Όχι, ήθελα και εγώ». «Καλά, του λέει, τα είπες αυτά στον ηγούμενο;». «Όχι», του απαντά. «Σ’ εμένα που τα λες, τι θα ωφεληθείς;», του λέει. Του είχε πει ολόκληρο το ιστορικό του. Βλέπετε; Στον ηγούμενο που έπρεπε να τα πει, για να βοηθηθεί, δεν τα είπε και πήγε να εξομολογηθεί στον εργάτη. Και εκείνος θα τα έλεγε το Σαββατοκύριακο στο καφενείο στην Ιερισσό, για να γελάσουν, και θα γέμιζε το χωριό. Και να πεις πως ήταν λειψός; Ξέρετε πόσα λεξικά είχε; Τα αρχαία ελληνικά τα ήξερε απταίστως.

- Γέροντα, μπορεί ένας λαϊκός να ρωτήσει για ένα πρόβλημά του ή για έναν πειρασμό του κάποιον πνευματικό αδελφό του, αν ο πνευματικός του απουσιάζει;

- Δεν μπορεί να τηλεφωνήσει στον πνευματικό του; Ο αδελφός άλλοτε μπορεί να βοηθήσει και άλλοτε δεν μπορεί να βοηθήσει ή, παρά την καλή του διάθεση, μπορεί ακόμη και να τον βλάψει.

Σε μια ανάγκη με ένα τηλεφώνημα στον πνευματικό βολεύονται τα πράγματα. Και αν δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τον πνευματικό του και είναι κάτι σοβαρό και επείγον, ας ρωτήσει έναν άλλον πνευματικό. Καλά είναι να τον έχει ρωτήσει εκ των προτέρων ποιον πνευματικό μπορεί να συμβουλευθεί σε τέτοια περίπτωση, ώστε να πάει σε κάποιον που έχει το ίδιο πνεύμα. Γιατί κάθε μοναχός έχει δικό του σχέδιο. Μπορεί να είναι καλό και το ένα σχέδιο και το άλλο, αλλά είναι διαφορετικά.

Η μελέτη των παιδιών στο σπίτι.

Συμβουλές για την καθημερινή μελέτη των παιδιών στο σπίτι.

  Η καθημερινή μελέτη των παιδιών στο σπίτι πολύ συχνά μετατρέπεται σε δύσκολη στιγμή, αφού μερικά παιδιά αρνούνται πεισματικά να ξεκινήσουν το διάβασμα και γενικά επικρατεί χαμός την ώρα του διαβάσματος. Δείτε μερικές απλές συμβουλές που συνήθως έχουν θετικά αποτελέσματα:

Δώστε χρόνο.

  Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, η προσαρμογή των παιδιών στα νέα δεδομένα απαιτεί κάποιο χρονικό διάστημα. Μετά το καλοκαίρι, αλλά και από τη μία εκπαιδευτική βαθμίδα στην άλλη, τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με αλλαγές, οι οποίες συνυπάρχουν, μάλιστα, μαζί με άλλες αλλαγές που συνεπάγονται συνθήκες, όπως η οικονομική κρίση, η ανεργία, η μετανάστευση, ο ερχομός ενός νέου μέλους στην οικογένεια. Οι γονείς καλούνται να αντιληφθούν αυτές τις δυσκολίες που βιώνουν οι μαθητές και οι μαθήτριες, να κάνουν υπομονή και να δώσουν χρόνο στα παιδιά τους ώστε να προσαρμοστούν.

Ψυχραιμία σε συμπτώματα των παιδιών, όπως οι δυσκολίες στον ύπνο, τα παράπονα για σωματικές ενοχλήσεις, η συχνοουρία, η άρνηση για το σχολείο. Πρόκειται για σημάδια άγχους και φοβιών που αποδίδονται στην αλλαγή περιβάλλοντος και υποχωρούν ύστερα από κάποιο χρονικό διάστημα. Αν δεν υποχωρήσουν, συνιστάται η επικοινωνία με τον δάσκαλο και η τυχόν παρέμβαση από κάποιον επαγγελματία.

Δείξτε ενδιαφέρον.

 Και οι δύο γονείς καλούνται να δείχνουν ενδιαφέρον για όσα διαδραματίζονται καθημερινά μέσα στο σχολείο, ώστε τα παιδιά να αντιλαμβάνονται ότι κάνουν κάτι σημαντικό. Το ενδιαφέρον αυτό όμως, δεν θα πρέπει να είναι υπερβολικό, καθώς οι μικρές ηλικίες το ερμηνεύουν ως πίεση. «Καλό είναι να βρισκόμαστε δίπλα στα παιδιά μας, να είμαστε διαθέσιμοι, να έχουμε τα αυτιά μας ανοιχτά, ώστε να μας μιλήσουν για όσα κάνουν στο σχολείο. Μπορεί, κάποια στιγμή, να μην θέλουν να μιλήσουν, αλλά είναι πιθανόν, το βράδυ που θα χαλαρώσουν, να θυμηθούν διάφορα και να μας τα εμπιστευτούν»

Σιγά σιγά και χωρίς πίεση.

  Η σχολική εργασία στο σπίτι δεν θα πρέπει να έχει το στυλ της τιμωρίας και να περιλαμβάνει απειλές για τη στέρηση του παιχνιδιού ή ακόμη και ανταμοιβές μετά την ολοκλήρωση της μελέτης. Κάθε παιδί θα πρέπει να αντιληφθεί, με τη βοήθεια των γονέων, ότι η σχολική εργασία είναι κομμάτι της καθημερινότητας και του προγράμματός του. Ούτε η τιμωρία ούτε τα δώρα βοηθούν, γιατί, με αυτό τον τρόπο, εκπαιδεύουμε τα παιδιά να μαθαίνουν για να λάβουν κάποια ανταμοιβή. Από την άλλη πλευρά, οι γονείς οφείλουν να αφουγκραστούν τα όρια κάθε παιδιού και αν το τελευταίο διακόπτει στη μέση μια δουλειά που πρέπει να κάνει, να μην επιμένουν πολύ. Εναλλακτικά, με ηρεμία, μπορούν να του υπενθυμίζουν ότι η μελέτη είναι δικό του καθήκον και ότι αν επιλέξει να μην την ολοκληρώσει, αυτό θα γίνει αντιληπτό στη σχολική τάξη.

Οργανωθείτε.

  Να έχετε κοντά τα απαραίτητα υλικά για τη μελέτη των παιδιών. Για να αποφύγετε το ψάξιμο σε συρτάρια, διαμορφώστε ένα χώρο, κοντά στο χώρο μελέτης του παιδιού, όπου θα φυλάσσονται τα απαραίτητα εφόδια και υλικά για τη μελέτη στο σπίτι. Η μελέτη θα γίνει περισσότερο οργανωμένη όταν γίνει έξυπνη χρήση των αντικειμένων που χρησιμοποιούμε για αυτή. Για παράδειγμα, μπορείτε να πάρετε φακέλους, τετράδια και αυτοκόλλητα χαρτάκια με συγκεκριμένο χρώμα ανάλογα με το μάθημα. Το πράσινο θα είναι το χρώμα της Φυσικής (λόγω του χρώματος της φύσης), το κόκκινο των Αγγλικών (από τη σημαία της Αγγλίας), κτλ., ανάλογα με το τι είδους προεκτάσεις έχει το κάθε χρώμα για τον καθένα μας.

  Με αυτό το τρόπο, δύσκολα θα ξεχάσουν τα παιδιά κάποιο τετράδιο στο σπίτι όταν γεμίζουν τη σχολική τσάντα. Ιδίως με τα χαρτάκια -σε μορφή βέλους ή άλλα- που θα θυμίζουν τις εργασίες που πρέπει να γίνουν για ένα μάθημα, ακόμα και ο λιγότερο οργανωμένος μαθητής θα καταλάβει ότι τον ‘περιμένουν’ εργασίες στη Φυσική όταν δει διάσπαρτα πράσινα χαρτάκια μέσα στη τσάντα του!

  Επίσης, μπορούν να κολλούν αυτοκόλλητα χαρτάκια στις σελίδες που είναι σημαντικές ή που πρέπει να επαναλάβουν. Στα χαρτάκια αυτά μπορούν και να σημειώνουν ένα σύντομο τίτλο που αρμόζει στη σελίδα που διαβάζουν έτσι ώστε να κατηγοριοποιούν στο μυαλό τους όσα μελετούν. Συνηθώς, χρήσιμοι είναι και οι πολύχρωμοι μαρκαδόροι, οι οποίοι επιτρέπουν τη ‘ζωηρή’ υπογράμμιση των σημαντικών σημείων και επομένως διευκολύνουν τις γρήγορες επαναλήψεις.

Τακτοποιήστε το χώρο.

  Απομακρύνετε ό,τι δεν σχετίζεται με την παρούσα εργασία. Όταν το παιδί επιστρέφει σπίτι πανικόβλητο λόγω των εργασιών που έχει στα διάφορα μαθήματα, ηρεμήστε το βοηθώντας το να επικεντρωθεί σε ένα αντικείμενο/μάθημα κάθε φορά. Χρήσιμο είναι επίσης να κλείσετε ή να ρυθμίσετε σε αθόρυβη λειτουργία την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τον υπολογιστή και το κινητό σας. Θυμηθείτε πως πάνω απ’ όλα εσείς αποτελείται το πρότυπο του παιδιού σας και πως και η δική σας στάση επηρεάζει υποσυνείδητα τη συμπεριφορά του.

Ακολουθήστε ένα πρόγραμμα.

  Φτιάξτε ένα πρόγραμμα μελέτης και ακολουθήστε το. Οριοθετήστε δηλαδή το χρόνο που θα αφιερώσει στο διάβασμα και στις εργασίες. Μαζί με το παιδί συμφωνήστε για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο που θα γίνεται η μελέτη, που θα συμπεριλαμβάνει και κάποιο χρόνο από το Σαββατοκύριακο. Σημασία βέβαια έχει ο τρόπος που μελετά το κάθε παιδί και η προσπάθεια που καταβάλλει ώστε να μην χρονοτριβεί.

Απομακρυνθείτε έπειτα από μία καλή αρχή.

  Βοηθήστε το παιδί σας να ξεκινήσει τη μελέτη και μετά απομακρυνθείτε. Αν το παιδί σας είναι αβέβαιο για κάποια εργασία, βάλτε το στο σωστό δρόμο: καθίστε μαζί του και ανατρέξτε στις οδηγίες. Ελέγξτε αν έχει κατανοήσει, βάζοντάς το να σας εξηγήσει πώς θα προχωρήσει, πώς θα δουλέψει.

Έχετε τα πράγματα σε σειρά.

  Βάλτε τις εργασίες σε σειρά. Όταν το παιδί έχει πολλές εργασίες για το σπίτι, κάποιες μπορεί να τις κάνει πολύ εύκολα, ενώ κάποιες άλλες χρειάζονται περισσότερη προσπάθεια. Με ποια να ξεκινήσει; Αυτό εξαρτάται από το παιδί και το συγκεκριμένο είδος των εργασιών. Ξεκινώντας με τις πιο εύκολες και περνώντας στις πιο δύσκολες, το παιδί αποκτά αυτοπεποίθηση. Από την άλλη, ολοκληρώνοντας πρώτα τις δύσκολες εργασίες το παιδί έχει ένα αίσθημα ανακούφισης. Δοκιμάστε και τις δύο προσεγγίσεις για να δείτε ποια λειτουργεί καλύτερα.

Κάντε διαλείμματα.

  Να έχετε ένα ρολόι για να καθορίζετε τις χρονικές περιόδους της μελέτης. Αν το παιδί σας έχει δυσκολία να συγκεντρώνεται στη μελέτη αρκετή ώρα, ώστε να την ολοκληρώνει χωρίς να σηκώνεται από την καρέκλα, χρησιμοποιήστε ένα ρολόι για να συμφωνήσετε για τις περιόδους της μελέτης και του διαλείμματος.Η αυτοσυγκέντρωση μειώνεται μετά από 1 ώρα, οπότε κάντε διάλειμμα 5 λεπτών ώστε να αναζωογονηθεί ο εγκέφαλος Την ώρα του διαλείμματος, καλό είναι να κάνει κάτι που θα ενισχύσει τη μελέτη που θα ακολουθήσει, π.χ. λίγη κίνηση ή περπάτημα που βοηθάει την εισροή οξυγόνου στον εγκέφαλο ή ατένισμα της θέας από το παράθυρό, που χαλαρώνει πραγματικά όλες τις αισθήσεις.

Κάντε καίριες ερωτήσεις.

  Όταν το παιδί φτάσει σε αδιέξοδο, κάντε ερωτήσεις που το οδηγούν στην απάντηση. Αντί να δίνετε την απάντηση στο παιδί όταν έχει «κολλήσει», κάντε του ερωτήσεις του τύπου: “που; Πως; Γιατί; πόσο;” που θα το βοηθήσουν να σκεφτεί πώς θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα μόνο του.

Να είστε πρότυπο.

  Χρησιμοποιήστε την ώρα της μελέτης του παιδιού σας για να κάνετε τις δικές σας δουλειές. Όταν το παιδί σας κάθεται να κάνει τη μελέτη του, συνοδεύστε το φροντίζοντας για τη δική σας «μελέτη» την ίδια ώρα. Επιλέξτε δουλειές που μπορείτε να τις διακόπτετε, αν το παιδί σας χρειαστεί βοήθεια και δώστε το καλό παράδειγμα δουλεύοντας χωρίς να βλέπετε τηλεόραση.

Να είστε θετικοί.

  Αφήστε τη δική σας θετική στάση για τη μάθηση να επηρεάσει τη στάση του παιδιού σας. Αποδεσμευτείτε από τις ευθύνες Αποφύγετε να σώσετε το παιδί σας από επείγουσες εργασίες. Όλα τα παιδιά, κάποια στιγμή, ξεχνούν τη μελέτη τους ή την καθυστερούν έως ότου επέλθει η κρίση. Όταν αυτό συμβεί, αποφύγετε να παρέμβετε για να διορθώσετε τα πράγματα.

 Να είστε σύμβουλοι.

  Να είστε διαθέσιμοι για βοήθεια ως σύμβουλοι. Η μελέτη του παιδιού σας είναι δική του υπόθεση. Ενημερώστε το ότι είστε πρόθυμοι να βοηθήσετε, περιοριζόμενοι όμως στο ρόλο του συμβούλου. Ο ρόλος σας ως συμβούλου μελέτης: Βοηθήστε το παιδί να κατανοήσει την εργασία, δουλέψτε μαζί σε ένα παράδειγμα προβλήματος, συζητήστε ιδέες, ελέγξτε τις ολοκληρωμένες εργασίες, βοηθήστε με επισήμανση τυπογραφικών λαθών.

Μη διορθώνετε γραπτά.

  Είναι αρκετά συχνό φαινόμενο, οι γονείς να διορθώνουν τα γραπτά των παιδιών τους, να σκίζουν σελίδες, να ζητούν από τα παιδιά να σβήνουν τα γράμματα που δεν είναι καλοφτιαγμένα. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η «δουλειά» του γονιού είναι να ενθαρρύνει τα παιδιά να μπουν στον κόσμο της γνώσης και της μελέτης και να μείνουν με την αίσθηση ότι μπορούν να τα καταφέρουν. Η διαρκής διόρθωση και επισήμανση των λαθών δημιουργεί στους μαθητές την αίσθηση της ανεπάρκειας, γι' αυτό προτείνεται στους γονείς να τους προτρέπουν να ελέγχουν μια άσκηση, να την ξανακοιτούν και να προσπαθούν ξανά.

Επιβραβεύστε την πρόοδο.

  Δώστε στο παιδί μικρές αμοιβές όταν φτάνει τους στόχους του. Η παροχή περιστασιακών αμοιβών για την ικανοποίηση των στόχων της μελέτης μπορεί να αποτελέσει σημαντική κινητήρια δύναμη. Όταν το παιδί σας αντιμετωπίζει μια ιδιαίτερα δύσκολη εργασία, η παροχή ενός κινήτρου (όπως το ότι θα επιλέξει την επόμενη ταινία που θα νοικιάσετε για το βίντεο) μπορεί να είναι αυτό ακριβώς που χρειάζεται για να προχωρήσει.  

Μετατρέψτε το παιδί σε δάσκαλο.

  Το να ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας διδάξει του δίνει αυτοπεποίθηση. Είναι αλήθεια ότι το να διδάσκεις άλλους αποκαλύπτει πόσα πραγματικά ξέρεις. Δώστε στο παιδί σας μια «ανώτερη θέση», αφήνοντάς το να σας δείξει πώς θα ολοκληρώσει τις εργασίες του. Κάντε πολλές ερωτήσεις όπως «πώς», «γιατί», «πότε» και «ποιος».

Διατηρήστε το ενδιαφέρον.

  Συνδέστε τη μελέτη με τα ενδιαφέροντα του παιδιού σας, όπου αυτό είναι δυνατό. Για παράδειγμα, αν η εργασία στη Γλώσσα απαιτεί από το παιδί να γράψει πέντε σύνθετες προτάσεις, προτείνετέ του να γράψει για την αγαπημένη του ασχολία, για ένα πρόσφατο οικογενειακό ταξίδι ή για το κατοικίδιο ζώο.

Αλλάξτε το σκηνικό.

  Μετατρέψτε την ώρα της μελέτης σε μια ειδική περίσταση, μεταφέροντας το χώρο της μελέτης σε ένα διαφορετικό μέρος. Στήστε ένα χώρο μελέτης κάτω από μια τέντα στην πίσω αυλή ή στο σαλόνι. Απλά βεβαιωθείτε ότι έχετε μαζί σας όλα τα απαραίτητα υλικά για τη μελέτη, ώστε όλα όσα χρειάζεται το παιδί σας να είναι κοντά.

Να είστε βοηθοί και όχι δάσκαλοι!

  Η μελέτη είναι υποχρέωση των παιδιών σας και ότι δική σας υποχρέωση είναι να φροντίσετε να γίνεται σε ένα όμορφο και θετικό περιβάλλον. Μην είστε πάνω από τα παιδιά, αλλά δίπλα τους σαν σύμβουλοι, όποτε και αν χρειαστεί. Μην τα μαθαίνετε να διαβάζουν με σας μαζί, αφήστε τα να σκεφτούν, να οργανωθούν και να ζητήσουν βοήθεια όποτε το χρειαστούν.

Ποια στάση πρέπει να τηρούμε αν το παιδί τελικά δεν έχει μελετήσει;

  Συχνά παρουσιάζετε το φαινόμενο να ανακαλύπτουν οι γονείς ένα ξεχασμένο ή κρυμμένο φυλλάδιο μέσα στην τσάντα του παιδιού ή άλλοτε σημειωμένες εργασίες που ποτέ δεν έγιναν από το μαθητή. Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση;

1. Προσπαθούμε να φέρουμε το παιδί αντιμέτωπο με αυτά που θα πρέπει να παρουσιάσει στο σχολείο την επόμενη μέρα και να του δώσουμε μια τελευταία ώθηση για να ασχοληθεί.

2. Ζητάμε από το παιδί να μας πει εάν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο που το δυσκολεύει σε κάθε μάθημα και αναλόγως το βοηθάμε να ξεπεράσει τα εμπόδια και το ενθαρρύνουμε να ξαναπροσπαθήσει.

3. Εάν το παιδί δεν ανταποκρίνεται θετικά και δεν έχει τη διάθεση να ασχοληθεί με τη μελέτη του υπάρχουν δυο βασικές επιλογές: α) κάθεστε δίπλα στο παιδί και το βάζετε να γράψει, να σας πει το μάθημα μέχρι να το μάθει β) εξηγείτε στο παιδί ότι είναι δική του η ευθύνη να μελετά και το αφήνετε να αναλάβει μόνο του το κόστος και τις συνέπειες.

   Στην περίπτωση που επιλέξετε την πρώτη λύση, το πιθανότερο είναι ότι θα πετύχετε το τελικό αποτέλεσμα και το παιδί θα πάει διαβασμένο στο σχολείο. Αλλά έτσι έχετε χάσει το στόχο της αυτονομίας του παιδιού και παγιώνετε τη συνθήκη «διαβάζω το παιδί» που διαφέρει κατά πολύ ποιοτικά από τη συνθήκη «υποστηρίζω το παιδί στη μελέτη του».

   Αν επιλέξετε τη δεύτερη επιλογή, δηλαδή δεν καθήσατε δίπλα στο παιδί για να μελετήσετε παρέα τότε προφανώς του υπενθυμίσατε τις συνέπειες που θα έχει η τυχόν αδιάφορη στάση του στην εικόνα που θα παρουσιάσει στο σχολείο. Στη συνέχεια αν εκείνο δεν ασχολήθηκε επαρκώς ή και καθόλου, του εξηγήσατε ότι θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη και το κόστος της στάσης του και τελικά αφού ενημερώσατε σχετικά τον αρμόδιο εκπαιδευτικό, το αφήσατε να έρθει μόνο του αντιμέτωπο με τις συνέπειες του ως μαθητή.

Δώστε χρόνο για παιχνίδι.

  Η ανάγκη των παιδιών της πρώτης σχολικής ηλικίας για παιχνίδι είναι κυρίαρχη και δεν πρέπει να παραγκωνίζεται προς χάρη της μελέτης. «Το παιχνίδι είναι τόσο σημαντικό όσο και η τροφή και η ασφάλεια της οικογένειας». Οι μαθητές δημοτικού χαρακτηρίζονται ως οι πιο σκληρά εργαζόμενοι ανθρώποι που υπάρχουν, καθώς τις ώρες εκτός σχολείου κατακλύζονται από δραστηριότητες που σχετίζονται με την εκμάθηση ξένων γλωσσών, τον αθλητισμό και την τέχνη. Ειδικά για τις ξένες γλώσσες, επισημαίνεται ότι η εκμάθησή τους προτού ολοκληρωθεί η εκμάθηση της μητρικής γλώσσας δεν βοηθά τα παιδιά, εκτός αν γίνεται μόνο σε προφορικό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση, συνιστά να δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να διαχειρίζονται το χρόνο τους ώστε να επιλέγουν τις δραστηριότητες που τους αρέσουν ή να εγκαταλείπουν εκείνες που δεν τους αρέσουν.

Η αγαθή προαίρεση.

Τι είναι η αγαθή προαίρεση; 

Γιατί κάποιος έχει καλή και κάποιος κακή προαίρεση; 

   Προαίρεση θα πει, πρόθεση για κάτι. Θα πει, επιλέγω ελεύθερα, χωρίς καταναγκασμό, χωρίς καθοδήγηση, είναι αυτό που ο Ιερός Χρυσόστομος το ονομάζει «γνώμη». Η γνώμη αναφέρει, «αιτία γίνεται πάντων των αγαθών». Είναι δε τόσο μεγάλη η αξία της, κατά τον ίδιο, ώστε «Μάρτυρα, ουχί θάνατος ποιεί μόνον, αλλά και πρόθεσις», δηλαδή αυτός που έχει αγαθή πρόθεση και η αγάπη του στον Θεό ξεπερνάει κάθε όριο ώστε και την ζωή του να δώσει για Αυτόν, τότε είναι μάρτυρας εκ προθέσεως. 

   Δηλαδή σε ότι κάνουμε έχουμε την διάθεση (προαίρεση) αλλά αυτό που τελικά θα επιλέξουμε (γνώμη=απόφαση) θα είναι αυτό που θα διαχωρίσει και το αν η προαίρεση μας είναι καλή ή κακή.

   Η αγαθή προαίρεση είναι φωλιασμένη στην καρδιά μας και είναι καρπός και του προσωπικού μας αγώνα, αφού: Παλεύοντας με τις αδυναμίες και τα πάθη μας, έχοντας ταπείνωση και εμπιστοσύνη στον Θεό, συνεργεί και η Θεία Χάρη και η αγαθή προαίρεση αποκτά φυσικότητα. Μην ξεχνάμε ότι όλα τα καλά τα δίνει στον άνθρωπο η Θεία Χάρη. 
(π. Πορφύριος)

  Λένε μερικοί θέλω να δω ένα θαύμα για να πιστέψω, θέλω να δω κάποιο υπερφυσικό γεγονός. Κι όμως η Γραφή αποκαλύπτει ότι αν δεν υπάρχει η αγαθή συνείδηση, αν δεν υπάρχει η καλή διάθεση, τίποτα δεν ωφελεί· ούτε και το θαύμα. 

  Τρανό παράδειγμα ήταν κάποιοι ραβίνοι, νομοδιδάσκαλοι και οι ιερείς της εποχής του Χριστού. Οι Φαρισαίοι τόσο καιρό βλέπανε και ακούγανε το Χριστό να κηρύττει, να θαυματουργεί, να θεραπεύει, κι όμως δεν τον πλησίαζαν. Οι δύο τυφλοί αν και δεν τον είδαν καθόλου, μόνο από τις φήμες που άκουγαν τον ήξεραν, πίστευσαν σ’ αυτόν και τον φώναξαν υιέ Δαυΐδ και θεραπεύθηκαν. Ο κωφάλαλος δεν άκουγε τίποτα. Κι όμως με όσα έβλεπε πίστεψε και θεραπεύθηκε.

  Και οι Φαρισαίοι αντί να μετανοήσουν, αντί να καταλάβουν την πώρωση και την κακία που τους κατείχε δαγκώνονται περισσότερο και λένε ότι «εν τω άρχοντι των δαιμονίων εκβάλλει τα δαιμόνια». Τα θαύματα, που για τους άλλους ήταν αιτία σωματικής θεραπείας και σωτηρίας ψυχικής, γι’ αυτούς υπήρξαν αιτία να συκοφαντήσουν τον Χριστό και να βλασφημήσουν το Πνεύμα το Άγιο. Δηλαδή να πέσουν στη χειρότερη αμαρτία, που μπορεί να πέσει ο άνθρωπος. Το ν’ αρνηθούν τη θεία φύση του Χριστού και να τον θεωρήσουν ενεργούμενο του σατανά.

Παίζει ρόλο το περιβάλλον μας;

  Ένας ακόμα βασικός παράγοντας της καλλιέργειας της προαιρέσεως είναι και το περιβάλλον που μεγαλώνουμε και ζούμε. Ίσως και να παίζει τον πιο καθοριστικό ρόλο. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, δίνουν τεράστια σημασία στην χριστιανική διαπαιδαγώγηση των παιδιών από τους γονείς κυρίως με το παράδειγμα τους και με την προσευχή τους.

  Παιδί που μικρό μπήκε κάτω από πετραχήλι έστω και μια φορά, είναι ευεργετημένο παρά μα πάρα πολύ. Όπως και να γυρίσουν τα πράγματα στην ζωή του όσο κι αν απομακρυνθεί από το θείο θέλημα η επιστροφή του είναι πολύ πιο εύκολη.

Η κατασκήνωση.

Ιστορική αναδρομή παιδικών κατασκηνώσεων.

  Η πρώτη κατασκήνωση σ' όλο τον κόσμο δημιουργήθηκε στην Ζυρίχη της Ελβετίας, το 1876, από τον κληρικό Βάλτερ Μπριόν (VALTER BRION) και αποτελούταν από εξήντα οκτώ (68) φτωχά παιδιά. Αυτή η κατασκήνωση είχε σαν σκοπό της να περάσουν καλά αυτά τα λίγα παιδάκια τα οποία είχαν άσχημες συνθήκες διαβίωσης. Αργότερα, το 1907, ιδρύθηκε η πρώτη προσκοπκή κατασκήνωση από τον ιδρυτή του προσκοπισμού Μπάντεν Πάουελ (BADEN POWELL). Στην Ελλάδα η πρώτη κατασκήνωση ιδρύθηκε το 1911 στη Βουλιαγμένη υπό την εποπτεία του Συλλόγου Προστασίας Παιδιών και με πρωτοβουλία της Σοφίας Σλήμαν. Διευθυντής στην κατασκήνωση αυτή ήταν ο ιδρυτής του προσκοπισμού στην Ελλάδα και γυμναστής Αθανάσιος Λευκαδίτης. Ο τελευταίος (Λευκαδίτης), το 1912, ίδρυσε την πρώτη προσκοπική κατασκήνωση στην Ελλάδα, στο δάσος Μαγκουφάνας Αμαρουσίου. Ωστόσο ο θεσμός αυτός, άρχισε να «λειτουργεί» μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1945) με κύριο σκοπό την ξεκούραση και την σίτιση των παιδιών έπειτα από τις τόσες κακουχίες του πολέμου. Έτσι από τότε οι παιδικές εξοχές λειτουργούν συνεχώς, προσφέροντας πολύτιμο έργο και μάλιστα το νούμερο στο οποίο έφθάναν μέχρι και το 2008 τις εκατον ογδοντα πέντε (185). Το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας διαθέτει 28 πανέμορφες κατασκηνώσεις (που φιλοξενούν παιδιά, ΚΑΠΗ ή οικογένειες) σε όλη την Ελλάδα οι οποίες μετά τη κατάργηση του Κοινωνικού Κέντρου Οικογένειας και Νεότητας το 1999(Φ.Ε.Κ. 980/1999 τ.Β΄), η οργάνωση και η λειτουργία τους, ανατέθηκε στις κατά τόπους Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις. Μετά τη κατάργηση των Νομαρχιών με το σχέδιο Καλλικράτης το 2010, η κατασκηνώσεις έχουν ανατεθεί στις Περιφέρειες ή στους Δήμους. Το 2011, λόγω της οικονομικής κρίσης, ελάχιστες από τις κατασκηνώσεις αυτές λειτούργησαν γεγονός που σε κάποιες τοπικές κοινωνίες προκάλεσε αντιδράσεις.

Οι παιδικές κατασκηνώσεις.

  Οι παιδικές κατασκηνώσεις, είναι μια ειδική κατηγορία κατασκήνωσης που αφορά παιδιά ηλικίας 5 - 15 ετών. Σκοπός αυτών των παιδικών εξοχών είναι η απασχόληση των παιδιών κατά τους μήνες του καλοκαιριού με αθλητικές, ψυχαγωγικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Ο βασικός στόχος τους είναι η κοινωνικοποίηση των παιδιών και η δημιουργία ενός ευχάριστου περιβάλλοντος για αυτά κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Οι κατασκηνώσεις χωρίζονται σε 2 κατηγορίες: Τις ιδιωτικές και της δημόσιες.

   Υπάρχουν δύο στοιχεία που έχουν ιδιαίτερη σημασία. Πρώτον, τα παιδιά μπαίνοντας στο κατασκηνωτικό πρόγραμμα απομακρύνονται από την προστασία των γονέων, η οποία, κάποτε, ως υπερπροστασία, γίνεται πολύ καταπιεστική. Αισθάνονται ελεύθερα, αυτόνομα. Αναγκάζονται να οργανώσουν τον εαυτό τους, χωρίς τα γονικά στηρίγματα, απέναντι στην ομάδα στην οποία εντάσσονται. Σ’ αυτήν την διαδικασία το ένστικτο της αυτοσυντήρησης δρα δημιουργικά. Επιβεβαιώνει την ετερότητα, αλλά και την ανάγκη της συνεργασίας του ενός με τούς πολλούς. Η αίσθηση αυτή είναι πολύ σημαντική. Το παιδί αισθάνεται ότι έχει αξία και λόγο. Υπομένει «στερήσεις», «καταπιέσεις», τις οποίες, όμως, κατανοεί και ευχάριστα αποδέχεται. Δεύτερον, η πληρότητα του κατασκηνωτικού προγράμματος δεν αφήνει τούς κατασκηνωτές να ραθυμίσουν, να βαρεθούν, ούτε να κουραστούν υπερβολικά. Γεμίζει τις μέρες τους με δραστηριότητες που αφορούν ως σύνολο τον άνθρωπο καθώς και όλες τις διαστάσεις της ζωής του. Αυτή η πληρότητα δίνει χαρά και ενδιαφέρον για την ζωή. Υποδεικνύει τον φυσικό τρόπο με τον οποίο πρέπει να ζει ο άνθρωπος.

  Η χαρά της κατασκηνωτικής ζωής προέρχεται από το πνεύμα του προγράμματος και τις δραστηριότητες που αυτό προβλέπει. Η ραθυμία και απραξία δεν έχουν καμιά σχέση με την ξεκούραση και την χαρά. Γι’ αυτό πρέπει να τονισθεί ότι οι διακοπές είτε των παιδιών είτε των μεγάλων δεν πρέπει να ταυτίζονται με την απουσία εργασίας και δραστηριότητας. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να μένει αργός. Ο νους του θέλει εργασία, το σώμα του θέλει κίνηση. Η μελέτη, η χειρωνακτική εργασία ή η άθληση πρέπει να γεμίζουν τον χρόνο των διακοπών. Η ανάπαυση είναι απαραίτητη, αλλά πρέπει να είναι λελογισμένη. Ανάπαυση για κάποιον που εργάζεται πνευματικά μπορεί να αποτελέσει ο σωματικός κόπος, ενώ για άλλον που εργάζεται χειρωνακτικά ο διανοητικός κόπος της μελέτης. Η ειδοποιός διαφορά των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στις διακοπές είναι ότι δεν επιβάλλονται από τις κοινωνικές συνθήκες, ούτε από τις επαγγελματικές υποχρεώσεις. Επιλέγονται ελεύθερα. Επομένως, οι διακοπές δείχνουν και την ποιότητα των προσανατολισμών μας.

Προβλήματα από τη συναισθηματική δέσμευση των παιδιών με τους γονείς τους.

   Στην ηλικία των 6, 7, 8 ή 9 ετών, αρκετά παιδιά είναι ακόμη στενά συνδεμένα με τους γονείς τους συναισθηματικά. Η ξαφνική απομάκρυνσή τους από το οικογενειακό περιβάλλον, τους κάνει να νιώθουν έντονα την απουσία των γονιών τους, κάτι που δεν είναι καθόλου εύκολο να αναπληρωθεί από κάποιον άλλο που έχει αναλάβει το ρόλο του ομαδάρχη. Είναι όμως σωστό να απομακρύνεις ένα παιδί από τους γονείς του έστω και για μερικές εβδομάδες, τη στιγμή που ακόμη αυτό είναι δεμένο συναισθηματικά μ' αυτούς; Η γνώμη μου είναι ότι δεν πρέπει να γίνεται, αν το ίδιο το παιδί δεν το επιθυμεί. Επίσης, αν παρά την αρχική επιθυμία του, μετά από 2 ή 3 μέρες αλλάξει γνώμη και επιμένει να φύγει, δεν πρέπει να το κρατήσουμε εκεί. Πάντως στα μικρότερα παιδιά καλό είναι να τοποθετούνται ομαδάρχισσες που μπορούν να προσφέρουν αγάπη, στοργή και αίσθημα ασφάλειας στο παιδί. Αν κλαίει θα πρέπει να το πάρουν στην αγκαλιά για να το παρηγορήσουν. Αν μένει απομονωμένο να το πλησιάσουν και το βράδυ να πάνε στο κρεβάτι του, να του πουν δυο καλά λόγια, να το φιλήσουν, να το σκεπάσουν και να το καληνυχτίσουν. Αυτές οι απλές ενέργειες λύνουν συχνά πολλά προβλήματα και βοηθούν το μικρό παιδί να προσαρμοσθεί ομαλά στην κατασκηνωτική ζωή.

Αυτοσυντήρηση και αυτοεξυπηρέτηση.

      Σε μερικές οικογένειες οι γονείς, με την υπερβολική φροντίδα που δείχνουν στο παιδί τους, δεν του δίνουν τη δυνατότητα και τις ευκαιρίες να διδαχτεί την αυτοσυντήρηση και την αυτοεξυπηρέτηση. Έτσι δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο μικρών παιδιών, 6 ή 7 ετών, που δεν ξέρουν πώς να φάνε, δεν τρώνε αν κάποιος δεν δώσει ιδιαίτερη προσοχή και σημασία σ' αυτά ή δεν ζητούν κάτι που το επιθυμούν. Φυσικά υπάρχουν οι ομαδάρχες ή οι ομαδάρχισσες, αλλά εκείνοι σε ποιον να πρωτοδιαθέσουν το χρόνο τους; Ακόμη, σοβαρό πρόβλημα δημιουργείται όταν κάποιο παιδί δεν τρώει τα περισσότερα φαγητά. Αυτό γιατί δεν είναι εύκολο και ούτε είναι ακίνδυνο να τρέφεται μόνο με πορτοκαλάδες και παγωτά, επί τρεις ή τέσσερις εβδομάδες. Σχετικό με την αυτοσυντήρηση είναι και το πλύσιμο και η αλλαγή των ρούχων. Υπάρχουν παιδιά που δεν ξέρουν πότε και πώς να πλυθούν. Έτσι μπορεί να μένουν άπλυτα και αχτένιστα για μέρες ή και εβδομάδες. Όσο για το λούσιμο να μη γίνεται λόγος. Ευτυχώς που υπάρχει το θαλασσινό μπάνιο. Επίσης υπάρχουν παιδιά που δεν ξέρουν ότι πρέπει να αλλάζουν κάπου-κάπου τα ρούχα τους και μπορεί, αν κάποιος δεν τους το επιβάλλει, να μην αλλάξουν ούτε μια φορά τα ρούχα τους και μετά από τρεις ή τέσσερις εβδομάδες να επιστρέψουν στο σπίτι τους φορώντας τα ίδια εσώρουχα που είχαν όταν έφυγαν. Τέλος, δεν είναι λίγα εκείνα τα παιδιά που δεν ξέρουν πώς να τακτοποιήσουν τα πράγματά τους έστω και στοιχειωδώς ή να οργανωθούν κάπως σαν άτομα, μέσα σε μια ομάδα άλλων παιδιών. Σαν αποτέλεσμα χάνουν κάθε λίγο πράγματα, ή δεν μπορούν να τα βρουν τότε που τα χρειάζονται, με συνέπεια να δημιουργούν κάθε τόσο πρόβλημα και στον εαυτό τους και στο περιβάλλον.

Ένταξη και κοινωνικοποίηση του παιδιού.

  Η ένταξη ενός παιδιού στην ομάδα ή στη μικρή κοινωνία μιας κατασκήνωσης επείγει, επειδή μέσα σε λίγες ημέρες δημιουργούνται οι φιλίες και οι παρέες κι έτσι μπορεί κάποιο παιδί που έχει πρόβλημα κοινωνικοποίησης να μείνει απ' έξω και να νιώθει παραμελημένο, αν δεν ενταχθεί έγκαιρα σε κάποια ομάδα παιδιών. Αυτό ισχύει κυρίως για τα εσωστρεφή παιδιά και ιδιαίτερα όταν αυτά έρχονται για πρώτη φορά ή δεν έχουν γνωστά παιδιά από πριν ή έρχονται από κάπου αλλού σ' αυτή την κατασκήνωση. Έτσι όμως μπορεί να νιώθουν ξένα ή απομονωμένα, κάτι που είναι πολύ κακό γι' αυτά. Γι' αυτό το λόγο, μια από τις πρώτες φροντίδες ενός ομαδάρχη ή των στελεχών μιας κατασκήνωσης πρέπει να είναι η ένταξη όλων των παιδιών σ' αυτή. Τα παιδιά χρειάζονται φίλους και γι' αυτό πρέπει να δίνονται δυνατότητες και ευκαιρίες για την ανάπτυξη φιλίας μεταξύ τους. Αυτό δεν είναι πάντοτε πολύ εύκολο, όσο φαίνεται από πρώτη άποψη, επειδή τα παιδιά έχουν γενικά την τάση να θέλουν σαν φίλους άλλα παιδιά που τα θεωρούν ικανά, ευχάριστα ή δραστήρια και όχι κάποια άλλα που δεν προβάλλουν τις ικανότητές τους. Επίσης υπάρχουν παιδιά, που ενώ αισθάνονται την ανάγκη κάποιου φίλου, δεν παίρνουν την πρωτοβουλία να πλησιάσουν κάποιον άλλο, αλλά περιμένουν ο άλλος να τους πλησιάσει. Αυτό παρατηρείται πιο συχνά σε παιδιά με συναισθήματα μειονεκτικότητας. Αυτά ιδιαίτερα τα παιδιά πρέπει να βοηθηθούν για να ενταχθούν στην ομάδα. Αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να μείνουν ανέντακτα, κάτι που θα ενισχύσει τη μειωμένη αυτοεκτίμησή τους, καθώς θα νιώθουν ότι τα άλλα παιδιά τους έχουν απορρίψει.

Συμμετοχή στο παιχνίδι και στη ζωή της ομάδας και της κατασκήνωσης.

  Παρόλο που το παιχνίδι είναι κάτι που το θέλουν όλα τα παιδιά, όμως μερικά απ' αυτά διστάζουν πολύ να λάβουν μέρος σ' αυτό, αν δεν παροτρυνθούν ειδικά γι' αυτό. Αν αυτό δεν το προσέξουν τα στελέχη της κατασκήνωσης, μπορεί να υπάρξουν μερικά παιδιά που θα κάθονται πάντοτε στην άκρη, με όλες τις συνέπειες που έχει αυτό στην ψυχολογική τους κατάσταση. Γι' αυτό το λόγο, η ευθύνη των στελεχών δεν περιορίζεται μόνο στη διοργάνωση παιχνιδιών, ιδιαίτερα για τα μικρότερα παιδιά, αλλά περιλαμβάνει και τη φροντίδα ώστε να παίρνουν μέρος σ' αυτά όλα τα παιδιά κατά ομάδες και όχι μόνο μερικά που τρέχουν πάντα πρώτα. Ιδιαίτερα, τα εσωστρεφή ή τα παιδιά με συναισθήματα μειονεκτικότητας μπορεί να διστάζουν να πάρουν μέρος σ' ένα παιχνίδι από το φόβο μήπως αποτύχουν. Γι' αυτό το λόγο, η επιτυχία δεν πρέπει να είναι πολύ δύσκολη, τουλάχιστον στα περισσότερα παιχνίδια. Η κοινωνικοποίηση ενός παιδιού μπορεί επίσης να βοηθηθεί με τη συμμετοχή του στη ζωή της ομάδας και της κατασκήνωσης γενικά. Συμμετοχή όμως όχι μόνο με τη μορφή εκτέλεσης εντολών. Όταν στις συζητήσεις που γίνονται στην ομάδα, δίνουμε την εντύπωση στο παιδί ότι ακούμε και εκτιμούμε τη γνώμη του, τότε τον κάνουμε συμμέτοχο στη ζωή της ομάδας και της κατασκήνωσης γενικά. Όσο μάλιστα συζητούμε περισσότερο και εξηγούμε στα παιδιά όχι μόνο τα προβλήματα που δημιουργούνται αλλά και τον τρόπο λειτουργίας της κατασκήνωσης, τόσο καλύτερα μπορούμε να βοηθήσουμε να ενταχθούν στη ζωή της κατασκήνωσης. Η καλή πληροφόρηση και η εμπιστοσύνη που δείχνουμε σ' αυτά, κάνει τα παιδιά πιο φιλικά απέναντί μας και πιο πρόθυμα να ενταχθούν και να προσαρμοστούν στην κατασκηνωτική ζωή.

 
 Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το σεβασμιότατο μητροπολίτη μας κ. Νεκτάριο Αντωνόπουλο για το όραμα, την οργάνωση, το συντονισμό και την άρτια λειτουργία των κατασκηνώσεων της Ιεράς Μητροπόλεως μας στον Ταϋγετο το φετινό καλοκαίρι.

Αλεξιθυμία

 Η αλεξιθυμία είναι η κατάσταση που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους που έχουν δυσκολία στην κατανόηση και έκφραση των συναισθημάτων τους. Η λέξη αυτή προέρχεται από το αρχαίο ρήμα αλέξω (απομακρύνω, απωθώ αλλά και προστατεύομαι) [πρβλ. αλεξικέραυνο, αλεξίσφαιρο κλπ.] και τον "θυμό" που σημαίνει το συναίσθημα, σημαίνει δηλαδή ότι απωθώ το συναίσθημα. Τον όρο αυτό χρησιμοποίησε για πρώτη φορά ο ψυχίατρος Πέτρος Συφναίος το 1973 για να μπορέσει να περιγράψει την κατάσταση που παρουσίαζαν πολλοί ασθενείς του με ψυχοσωματικά προβλήματα.

Τα χαρακτηριστικά της:

Αναγνώριση συναισθημάτων

  Οι άνθρωποι που βρίσκονται στην κατάσταση που περιγράφεται ως αλεξιθυμία έχουν τεράστια δυσκολία στο να αναγνωρίσουν συναισθηματικές καταστάσεις καθώς εκδηλώνονται. Μπορεί να έχουν μια αίσθηση, όταν βρίσκονται σε μια πολύ δυνατή συναισθηματική κατάσταση, όπως θλίψη με δάκρυα ή ασυγκράτητος θυμός, αλλά όταν προσπαθούν να καταλάβουν τι προκάλεσε αυτή την κατάσταση, δεν μπορούν να καθορίσουν τι ήταν αυτό που τους ερέθισε. Οι περισσότεροι μπορεί να αισθάνονται άβολα, σαν κάτι να αλλάζει στο σώμα τους, όπως αυξημένη καρδιακή πίεση ή πόνοι στο στομάχι, και όταν πιέζονται να εξηγήσουν τα συναισθήματα τους δεν έχουν λέξεις για να προσφέρουν. Μπορεί να προσπαθήσουν με αδέξιο τρόπο να δώσουν μια αριστοτεχνική απάντηση, ίσως να απαντήσουν αυτό που θέλουν οι άλλοι να ακούσουν, ή απλά να αλλάξουν θέμα στην κουβέντα.

  Επίσης, το άτομο με αλεξιθυμία μπορεί να παρερμηνεύσει τη σωματική έκφραση του συναισθήματος σαν σωματική έκφραση ασθενειών. Για παράδειγμα, τα δάκρυα στα μάγουλα δεν είναι έκφραση στενοχώριας, αλλά ανωμαλία στους δακρυϊκούς αδένες ή μια καρδιά που πάλλεται δυνατά και γρήγορα λόγω πάθους ερμηνεύεται ως προβληματική βαλβίδα στην καρδιά κλπ. Ανάλογα μπορούν να θεωρηθούν οι συναισθηματικές εκδηλώσεις ως αποτέλεσμα των περιβαλλοντολογικών συνθηκών (μολυσμένος αέρας, αλλαγή στην ατμοσφαιρική πίεση κλπ).

Συναισθηματική παρακίνηση.

  Οι αλεξιθυμικοί είναι ανίκανοι να εκτιμήσουν την συναισθηματική παρακίνηση των άλλων και γενικά βρίσκουν τα συναισθήματα των άλλων μπερδεμένα και παράλογα. Τέτοια πρόσωπα μπορεί να είναι πολύ έξυπνα και ευχάριστα, αλλά να μη διαθέτουν αίσθηση του χιούμορ ή φαντασία και να έχουν κάποιες ασυνήθιστες προτεραιότητες στις αποφάσεις που παίρνουν. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι τα συναισθήματα αποτελούν τον βασικό τρόπο διαχωρισμού των σημαντικών από τα ασήμαντα γεγονότα. Ό,τι μας προκαλεί λίγο ή όχι καθόλου συναίσθημα είναι ένα γεγονός το οποίο απαιτεί λίγη προσοχή, ενώ σε αντίθετη περίπτωση είναι κάτι πολύ σημαντικό. Για τους αλεξιθυμικούς όμως δεν υπάρχει η συναισθηματική παρακίνηση, ώστε να έχουν μεγάλο πρόβλημα στην λήψη σωστών αποφάσεων και στην θέσπιση ορθών προτεραιοτήτων.

Φαντασία

  Η έλλειψη φαντασίας είναι ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό που έχουν τα άτομα με αλεξιθυμία. Η φαντασία είναι ένα πολύ περίπλοκο φαινόμενο, το οποίο περιγράφεται ως η ικανότητα της δημιουργίας εικόνων στο μυαλό με βάση τις αναμνήσεις από τον υλικό κόσμο γύρω μας. Όμως με μια πιο βαθιά μελέτη και αποτίμηση της φαντασίας μπορούμε να πούμε ότι είναι κάτι πιο σύνθετο: είναι η ικανότητα δημιουργίας μυθοπλαστικών εικόνων τις οποίες δεν τις έχουμε συναντήσει στον υλικό κόσμο μας. Η φαντασία εξυπηρετεί κάποιες σημαντικές λειτουργίες, όπως την ικανότητα να φανταζόμαστε τα συναισθήματά μας, τις επιθυμίες, τα όνειρά, τις ανάγκες και το πώς θέλουμε να τα εκπληρώσουμε ή πώς φανταζόμαστε τον εαυτό μας στην θέση ενός άλλου. Το τελευταίο δε, αποτελεί και την βάση στην συναισθηματική κατανόηση (ενσυναίσθηση) και στην ικανότητα επηρεασμού των συναισθημάτων τρίτων.

  Υπάρχουν δύο "τρόποι" φαντασίας: ο ελεγχόμενος και ο αυθόρμητος. Κατά τον ελεγχόμενο τρόπο φαντασίας γίνεται η προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν οι εικόνες του μυαλού για διάφορους σκοπούς. Ο αυθόρμητος είναι το άκρως αντίθετο, καθώς εδώ υπάρχει φαντασία χωρίς περιορισμό και ενσυνείδηση. Μπορεί στην περίπτωση της αλεξιθυμίας να μην είναι τόσο εύκολο να αναγνωριστεί ποιο μέρος της φαντασίας μειονεκτεί και ποιο όχι, αλλά πολλοί αλεξιθυμικοί δείχνουν να έχουν την ικανότητα της ελεγχόμενης φαντασίας, χρησιμοποιώντας την συνειδητά για πρακτικούς σκοπούς, όπως να λύσουν ένα πρόβλημα ή να σχεδιάσουν μια χρήσιμη εφαρμογή, κάτι που υποδεικνύει ότι μάλλον λείπει η αυθόρμητη φαντασία.

  Επίσης χαρακτηρίζονται από έναν εξωτερικευμένα προσανατολισμένο τρόπο ζωής. Η έννοια του Εξωτερικευμένου προσανατολισμένου τρόπου ζωής ταιριάζει πολύ με τον εξωστρεφή τύπο ανθρώπου, όπως ορίστηκε από τον Καρλ Γιουνγκ. Σύμφωνα με την περιγραφή αυτού του τύπου ανθρώπου κανείς άλλος δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτόν στον ρεαλισμό. Η αίσθηση των υπαρκτών γεγονότων είναι υπερανεπτυγμένη.

  Η ζωή του είναι συνονθύλευμα εμπειριών των υλικών πραγμάτων. Σε αρκετές περιπτώσεις τα γεγονότα της ζωής με δυσκολία μπορούν να χαρακτηριστούν σαν εμπειρίες. Ό,τι βιώνει αποτελεί οδηγό για καινούργιες αισθήσεις. Ό,τι καινούργιο περνά από την σφαίρα του ενδιαφέροντός του, αποκτάται με τρόπο καθαρά αισθητικό. Ακολουθώντας αυτόν τον τύπο συμπεριφοράς μπορεί να οδηγήσει σε κλίση προς αυστηρούς κανόνες, κανονισμούς και κοινωνική υπακοή τα οποία παρέχουν την υπαρξιακή "σιγουριά" διά μέσου των προβλέψιμων κωδίκων συμπεριφοράς, σε αντίθεση με τα συναισθήματα που για τους αλεξιθυμικούς δεν παρέχουν την ίδια σιγουριά. Τα παιδιά που έχουν στενές επαφές με αλεξιθυμικούς πολλές φορές χαρακτηρίζονται από ισχυρή ηθικολογία και σχολαστικότητα και μπορεί να αισθάνονται φυλακισμένα στις μονότονες ρουτίνες του καθημερινού περίγυρου. Όλα αυτά σιγουρεύουν την προβλεψιμότητα του κόσμου των αλεξιθυμικών.

  Η αλεξιθυμία δεν θεωρείται διανοητική ή ψυχολογική διαταραχή. Είναι περισσότερο μια "προβληματική" ιδιαιτερότητα της προσωπικότητας η οποία διαφέρει σε σοβαρότητα από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι αλεξιθυμικοί πιστεύεται ότι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να δημιουργήσουν προβλήματα στην προσωπικότητα τους. Επίσης η αλεξιθυμία σχετίζεται με συγκεκριμένες ασθένειες όπως υπέρταση, δυσλειτουργική δυσπεψία, σεξουαλικές διαταραχές, διαταραχές από χρήση ουσιών και κάποιες αγχώδεις διαταραχές.

  Η ανικανότητα να διεγερθούν συναισθηματικά είναι ένας λόγος για τον οποίο κάποιοι αλεξιθυμικοί τείνουν να αποβάλλουν την ένταση που προκαλείται από συναισθηματική φόρτιση διά μέσου αυθόρμητων συμπεριφορών όπως ονυχοφαγία, εξάρτηση από ουσίες, απρεπή σεξουαλική συμπεριφορά, ανορεξία κλπ. Η ανικανότητα στην διαχείριση των συναισθημάτων μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του νευρικού συστήματος, που μπορεί με την σειρά τους να προκαλέσουν σωματικές διαταραχές. Τέλος οι αλεξιθυμικοί δείχνουν να έχουν μικρή ικανότητα στο να βιώνουν θετικά συναισθήματα.

Τα αίτια: 

Τα κυριότερα αίτια της αλεξιθυμίας μπορεί να είναι:

Κληρονομικά χαρακτηριστικά

Γενετικές ανωμαλίες

Ελλιπής νευρολογική ανάπτυξη

Εγκεφαλική εγχείριση

Ψυχολογικό τραύμα

Ψυχολογική άμυνα κατά του στρες ή της αρρώστιας

Πολιτιστικό-κοινωνικό περιβάλλον

Οικογενειακές επιρροές

  Δεν είναι ξεκάθαρο τι προκαλεί την αλεξιθυμία. Κάποιες μελέτες στην νευροψυχολογία δείχνουν ότι η αλεξιθυμία μπορεί να προκαλείται από μια διαταραχή στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, το οποίο είναι υπεύθυνο σε μεγάλο μέρος για την δημιουργία των συναισθημάτων. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει πιθανώς ένα πρόβλημα στην διαημισφαιρική μεταφορά. Έτσι η συναισθηματική πληροφορία από το δεξί ημισφαίριο δεν μεταφέρεται σωστά στις περιοχές της γλώσσας στο αριστερό ημισφαίριο. Επιπρόσθετα ένα άλλο νευροψυχολογικό μοντέλο προτείνει ότι η αλεξιθυμία μπορεί να σχετίζεται με μια δυσλειτουργία του εγκεφαλικού φλοιού. Αυτές οι μελέτες έχουν δώσει κάποια πρώτα συμπεράσματα, αλλά τα εμπειρικά στοιχεία για τις αιτίες της αλεξιθυμίας παραμένουν ακαθόριστα.

  Αν και τα ψυχολογικά αίτια είναι σημαντικά στον καθορισμό της αιτιολογίας της αλεξιθυμίας, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η πρώτη γλώσσα του νεογέννητου είναι η μη λεκτική γλώσσα του προσώπου. Η συναισθηματική κατάσταση της μητέρας είναι σημαντική για τον καθορισμό της εξέλιξης του παιδιού. Η αμέλεια ή αδιαφορία στις μεταβολές της έκφρασης του παιδιού χωρίς κατάλληλη ανάδραση μπορεί να προωθήσει σε ακύρωση των εκφράσεων που παρουσιάζει το παιδί. Η ικανότητα των γονιών να μεταφέρουν την αυτοεπίγνωση στο παιδί είναι άλλος ένας σημαντικός παράγοντας. Εάν ο γονιός είναι ανίκανος να αναγνωρίσει και να ξεχωρίσει τις συναισθηματικές εκφράσεις στο παιδί, μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του παιδιού να καταλαβαίνει τις συναισθηματικές εκφράσεις.

Χαρακτηριστικά στην καθημερινότητα:

  Εάν έχει κάποιος ανικανότητα στην συναισθηματική κατανόηση, υπάρχουν πολλά στοιχεία στην καθημερινή ζωή που μπορούν να το επιβεβαιώσουν όπως:

Βρίσκει δυσκολία στο να μιλήσει για τα δικά του συναισθήματα

Τον θεωρούν οι άλλοι σαν υπερβολικά λογικό η αναίσθητο χωρίς όμως να τον θεωρούν μη φιλικό

Μπερδεύεται από τις συναισθηματικές αντιδράσεις των άλλων

Δίνει σχολαστικές και αναλυτικές απαντήσεις σε απλές ερωτήσεις

Σπάνια ονειρεύεται, οραματίζεται τους προσωπικούς στόχους και προσδοκίες του από το μέλλον

Έχει μειωμένη αντίδραση και ενδιαφέρον για την τέχνη, τη λογοτεχνία ή τη μουσική

Παίρνει προσωπικές αποφάσεις σύμφωνα με τις αρχές παρά με τα συναισθήματα

Υποφέρει από περιστασιακές ακαθόριστες σωματικές διαταραχές όπως στομαχόπονους, υπέρταση κλπ.

  Οι αλεξιθυμικοί έχουν συναισθήματα όπως όλοι οι άλλοι άνθρωποι. Το πρόβλημα επικεντρώνεται στο ότι είτε δεν γνωρίζουν την σωματική έκφραση των συναισθημάτων (όπως ταχυπαλμία ή κοκκίνισμα) ή δεν καταλαβαίνουν την συναισθηματική σημασία τους. Όταν η αιτία και η φύση ενός συναισθήματος είναι ξεκάθαρη, οι αλεξιθυμικοί εκφράζουν πληθωρικά το συναίσθημά τους όπως όλοι οι άλλοι. Τα δυνατά συναισθήματά τους ξαφνιάζουν και μπορεί να μην είναι ικανοί να ελέγξουν την έκφρασή τους. Οι αλεξιθυμικοί τείνουν να είναι χρόνια αγχωτικοί. Αυτό συμβαίνει μερικώς λόγω της αποτυχίας στο να κατονομάσουν τα συναισθήματά τους κατάλληλα. Ακόμα και για αυτούς που δεν είναι αλεξιθυμικοί, τα συναισθήματα τα οποία δεν τα αναγνωρίζουν κατάλληλα εκφράζονται σωματικά σαν απροσδιόριστο άγχος. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά σε αυτούς που είναι αλεξιθυμικοί. Επιπρόσθετα, η ανικανότητα στο να παίρνονται γρήγορες αποφάσεις σε μια συναισθηματική βάση οδηγεί στη δημιουργία φόβου όσον αφορά τις προσωπικές επιλογές.

Η κατάθλιψη είναι συχνό φαινόμενο στους αλεξιθυμικούς. Οι αλεξιθυμικοί βιώνουν επιβαρυντικές καταστάσεις στην ζωή, που τους ωθούν σε πολύ αρνητικές (αν και πολύ ρεαλιστικές) σκέψεις. Αυτές οι αρνητικές σκέψεις καταπιέζουν την σωματική κατάσταση ετοιμότητας για δράση του σώματος, ενεργοποιώντας το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα και προκαλώντας μειωμένη δραστηριότητα σε μέρη του εγκεφάλου που οδηγεί σε δυνατά αισθήματα νωθρότητας και αργών αντιδράσεων σε σώμα και μυαλό. Το αποτέλεσμα είναι μια πολύ σωματική μορφή κατάθλιψης, την οποία οι ασθενείς έχουν δυσκολία να επεξεργαστούν και να εξηγήσουν. Ένας έξυπνος αλεξιθυμικός μπορεί να είναι ικανός να δώσει μια αληθοφανή απάντηση.

Πηγή: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%B8%CF%85%CE%BC%CE%AF%CE%B1